Za razliku od drugih tipova glavobolje, klaster glavobolja je jedinstvena po svom intenzitetu i obrascu pojavljivanja. Često se naziva “suicidalna glavobolja” zbog ekstremnog intenziteta bola koji pacijenti opisuju kao nepodnošljiv.
Karakteristike klaster glavobolje
Klaster glavobolja karakteriše nekoliko specifičnih obrazaca:
- Izuzetno jak, probadajući bol oko ili iza jednog oka
- Napadi se javljaju u serijama (“klasterima”)
- Bol je uvijek jednostran
- Trajanje napada: 15-180 minuta
- Napadi se često javljaju u isto doba dana
Prateći simptomi
Tokom napada klaster glavobolje, pacijenti često doživljavaju:
- Suzenje oka na strani bola
- Crvenilo oka
- Zapušenost ili curenje nosa
- Spuštanje kapka
- Znojenje lica
- Nemir i agitaciju
Obrasci javljanja
Klaster periodi tipično traju:
- 4-12 sedmica
- Pojavljuju se jednom ili dvaput godišnje
- Često u isto doba godine
- Između perioda mogu postojati duge remisije
- Napadi se češće javljaju noću, obično 1-2 sata nakon što osoba zaspi
Faktori rizika
Neki faktori koji mogu povećati rizik:
- Muški spol (muškarci obolijevaju 3-4 puta češće)
- Dob (najčešće između 20 i 40 godina)
- Pušenje
- Alkohol tokom aktivnog perioda
- Porodična historija
Dijagnoza
Dijagnoza se postavlja na osnovu:
- Detaljne anamneze
- Opisa karaktera bola
- Obrazaca javljanja
- Pratećih simptoma
- Neurološkog pregleda
- Eventualno dodatne dijagnostike za isključenje drugih uzroka
Liječenje akutnog napada
Kiseonička terapija
- 100% kiseonik
- Protok 7-12 litara u minuti
- Primjena 15-20 minuta
- Efikasnost do 80%
Medikamentozna terapija
- Sumatriptan injekcije
- Sumatriptan nazalni sprej
- Lokalni anestetici (lidokain nazalni sprej)
- Dihidroergotamin (DHE)
Preventivna terapija
Kratkoročna prevencija
- Prednizon
- Ergotamin
- Metilprednizolon
Dugoročna prevencija
- Verapamil
- Litijum
- Topiramat
- Melatonin
Promjene životnog stila
Preporučene mjere:
- Izbjegavanje alkohola tokom klastera
- Održavanje redovnog rasporeda spavanja
- Izbjegavanje drijemanja tokom dana
- Izbjegavanje jakih mirisa i isparenja
- Prestanak pušenja
Plan za hitne slučajeve
Svaki pacijent treba imati:
- Brzo dostupan kiseonik
- Plan za hitnu medikaciju
- Kontakt neurologa
- Podršku porodice/prijatelja
- Plan za transport do hitne pomoći ako je potrebno
Podrška i resursi
Važni aspekti:
- Priključivanje grupama podrške
- Edukacija porodice
- Redovno praćenje kod neurologa
- Vođenje dnevnika glavobolje
- Psihološka podrška po potrebi
Najnovija istraživanja
Trenutno se istražuju:
- Nove farmakološke opcije
- Neuromodulacijske tehnike
- Genetski faktori
- Biološka terapija
- Hirurške opcije
Zaključak
Iako je klaster glavobolja izuzetno teško stanje, postoje efikasni načini liječenja. Važno je raditi s neurologom na pronalaženju optimalne terapije. Za razliku od migrene , koja takođe može biti intenzivna ali ima drugačiji karakter i trajanje, klaster glavobolja zahtijeva specifičan pristup liječenju i često kombinaciju različitih terapijskih modaliteta.
Savjeti za svakodnevni život
- Uvijek imajte pri ruci propisanu terapiju
- Izbjegavajte poznate okidače
- Održavajte dnevnik napada
- Osigurajte dobru podršku okoline
- Budite u redovnom kontaktu sa svojim neurologom